English
Luật Phòng cháy chữa cháy hiện tại chưa nêu rõ về việc kiểm tra các hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, cũng như công tác phòng ngừa, điều này gây khó khăn cho các doanh nghiệp có đủ điều kiện về cơ sở vật chất và nhân lực để thực hiện các dịch vụ liên quan đến phòng cháy chữa cháy.
Để tìm hiểu về Luật phòng cháy mới nhất, bài viết dưới đây của Tkfire sẽ tổng hợp các quy định của Luật PCCC, Nghị định, thông tư và các văn bản hướng dẫn thi hành mới nhất, được phân loại theo từng chủ đề.
.png)
Nghị định hướng dẫn Luật Phòng cháy và chữa cháy
- Nghị định 78/2011/NĐ-CP quy định việc phối hợp giữa Bộ Công an với Bộ Quốc phòng trong tổ chức thực hiện công tác phòng cháy và chữa cháy đối với cơ sở quốc phòng (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 20/10/2011).
- Nghị định 23/2018/NĐ-CP quy định về bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 15/4/2018).
- Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 10/01/2021).
- Nghị định 97/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 23/2018/NĐ-CP (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 23/12/2021).
- Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2022).
Thông tư và Thông tư liên tịch hướng dẫn Luật Phòng cháy và chữa cháy
- Thông tư liên tịch 144/2002/TTLT/BNNPTNT-BCA-BQP hướng dẫn việc phối hợp giữa các lực lượng Kiểm lâm, Công an, Quân đội trong công tác bảo vệ rừng (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 28/12/2002).
- Thông tư liên tịch 03/2014/TTLT- BCA-BQP quy định chi tiết một số điều của Nghị định 78/2011/NĐ-CP (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 23/10/2014).
- Thông tư 57/2015/TT-BCA hướng dẫn về trang bị phương tiện phòng cháy và chữa cháy đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 06/01/2016).
- Thông tư 148/2020/TT-BCA sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 57/2015/TT-BCA (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 20/02/2021).
- Thông tư 149/2020/TT-BCA quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Nghị định 136/2020/NĐ-CP (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 20/02/2021).
- Thông tư 04/2021/TT-BLĐTBXH hướng dẫn một số chế độ đối với người được điều động, huy động trực tiếp chữa cháy, phục vụ chữa cháy, thành viên đội dân phòng, đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở và chuyên ngành tham gia huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ phòng cháy và chữa cháy (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 15/8/2021).
- Thông tư 17/2021/TT-BCA quy định về quản lý, bảo quản, bảo dưỡng phương tiện phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 22/3/2021).
Một số điểm mới trong Dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy 2024
Dự thảo Luật PCCC và CNCH năm 2024 bao gồm 9 chương và 65 điều, dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 7 và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XV. Ngoài những quy định chung, Dự thảo còn đề xuất bổ sung các quy định cụ thể về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn cứu hộ; tổ chức, bố trí lực lượng và nhiệm vụ của lực lượng PCCC và CNCH; trang thiết bị PCCC và CNCH; đảm bảo điều kiện cho hoạt động PCCC và CNCH…
Theo đó, những đề xuất mới trong dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy 2024 bao gồm:
Thứ nhất, bổ sung nhiều hành vi bị cấm trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ
So với quy định trong Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2013, Dự thảo Luật PCCC và CNCH tại Điều 10 đã thêm một số hành vi bị cấm liên quan đến phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Cụ thể bao gồm:
- Xúc phạm hoặc đe dọa lực lượng PCCC và CNCH trong quá trình thực hiện nhiệm vụ;
- Lợi dụng hoặc lạm dụng trách nhiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, gây phiền hà, xâm phạm lợi ích của Nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân;
- Thông báo tai nạn, sự cố giả mạo; Chế tạo hoặc thay đổi phương tiện giao thông cần phải được thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy mà chưa có văn bản thẩm định;
- Sử dụng phương tiện giao thông cần thẩm định thiết kế mà chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu;
- Thi công về phòng cháy và chữa cháy không đúng với thiết kế đã được phê duyệt.
Thứ hai, giảm bớt yêu cầu đối với quy hoạch dự án xây dựng khu công nghiệp mới
Tại Khoản 1, Điều 12 Dự thảo Luật PCCC và CNCH, khi lập quy hoạch cho dự án xây dựng mới hoặc cải tạo các đặc khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và các khu chức năng khác theo Luật Quy hoạch, cần có giải pháp và thiết kế về phòng cháy chữa cháy, đồng thời đảm bảo các nội dung sau: Hệ thống giao thông, cấp nước; Bố trí địa điểm cho các đơn vị phòng cháy và chữa cháy ở những vị trí cần thiết.
Các nội dung trên đã được rút gọn lại so với quy định tại Khoản 1, Điều 15 Luật PCCC năm 2013, cụ thể là đã bỏ qua hai nội dung: Địa điểm xây dựng, bố trí các khu vực và Dự toán kinh phí cho các hạng mục phòng cháy chữa cháy.
Thứ ba, điều chỉnh yêu cầu về thiết kế xây dựng công trình phải có giải pháp phòng cháy chữa cháy
Đây là một đề xuất mới trong dự thảo Luật Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ. Theo Khoản 2 Điều 12 của dự thảo, khi thực hiện lập dự án, thiết kế xây dựng mới, cải tạo hoặc thay đổi công năng của công trình, cần phải có các giải pháp và thiết kế liên quan đến phòng cháy chữa cháy, đảm bảo các yêu cầu như: khoảng cách an toàn; hệ thống thoát nạn; bậc chịu lửa, biện pháp ngăn cháy và chống cháy lan; hệ thống chống khói; hệ thống phòng cháy và chữa cháy.
So với Khoản 1 Điều 15 của Luật PCCC năm 2013, nội dung về việc lập dự án và thiết kế công trình không còn yêu cầu phải chỉ rõ địa điểm xây dựng và dự toán chi phí cho các hạng mục phòng cháy chữa cháy. Các yêu cầu về hệ thống kỹ thuật an toàn phòng cháy chữa cháy và những yêu cầu khác phục vụ cho công tác này đã được thay thế bằng: bậc chịu lửa, biện pháp ngăn cháy, chống cháy lan; hệ thống chống khói; hệ thống phòng cháy và chữa cháy.
Thứ tư, bổ sung quy định về nghiệm thu và kiểm tra nghiệm thu liên quan đến phòng cháy chữa cháy
Theo Khoản 2 Điều 14 của Dự thảo Luật PCCC và CNCH, sau khi tổ chức nghiệm thu dự án hoặc công trình thuộc danh mục phải thẩm định thiết kế, chủ đầu tư cần gửi hồ sơ đến cơ quan quản lý chuyên ngành để kiểm tra kết quả nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy. Đặc biệt, doanh nghiệp chỉ được phép đưa vào khai thác, sử dụng các hạng mục công trình đã hoàn thành sau khi nhận được văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu từ cơ quan quản lý chuyên ngành.
Nếu doanh nghiệp đưa hạng mục công trình vào sử dụng mà chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy, sẽ bị phạt tiền từ 60 đến 100 triệu đồng (theo khoản 4 Điều 38 và khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).
Thứ năm, điều chỉnh một số yêu cầu cơ bản về phòng cháy đối với các cơ sở kinh doanh
Theo đề xuất trong Dự thảo Luật Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và Cứu nạn cứu hộ (CNCH), các cơ sở sản xuất, kinh doanh, địa điểm làm việc và công trình cần phải đáp ứng các yêu cầu an toàn phòng cháy như sau:
- Thực hiện các biện pháp phòng cháy, duy trì điều kiện an toàn; quản lý chặt chẽ và sử dụng an toàn các chất dễ cháy, chất nổ, thiết bị và dụng cụ có thể gây ra lửa, nhiệt; trang bị đầy đủ phương tiện phòng cháy; kiểm tra để phát hiện những sơ hở, thiếu sót hoặc vi phạm liên quan đến phòng cháy...
- Thiết lập quy định và nội quy về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn và cứu hộ.
- Đảm bảo an toàn phòng cháy cho từng loại hình cơ sở sản xuất, kinh doanh: Có trang thiết bị, hệ thống phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn và cứu hộ; hệ thống kỹ thuật; hệ thống liên lạc; thiết bị truyền tin báo cháy, sự cố, cùng với hệ thống cập nhật và khai báo dữ liệu về PCCC và CNCH; các giải pháp ngăn cháy, chống khói, thoát hiểm. Phải có phương án chữa cháy, cứu nạn và cứu hộ. Cần có lực lượng PCCC và CNCH tại cơ sở.
- So với quy định của Luật PCCC hiện hành, yêu cầu bố trí ngân sách cho hoạt động phòng cháy và chữa cháy; mặc dù không còn ghi nhận hồ sơ theo dõi, quản lý hoạt động PCCC, nhưng dự thảo Luật PCCC mới vẫn yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện điều này. Cụ thể, Điều 15 của dự thảo yêu cầu các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong đầu tư xây dựng và sử dụng công trình phải đảm bảo dự toán kinh phí cho các hạng mục PCCC trong quá trình đầu tư và sử dụng.
Điều 5 của Dự thảo Luật PCCC và CNCH quy định rõ rằng người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm lập và quản lý hồ sơ về PCCC và CNCH trong phạm vi quản lý của mình; đồng thời khai báo và cập nhật cơ sở dữ liệu về PCCC.
Cuối cùng, điều kiện đảm bảo an toàn phòng cháy đối với nhà ở
Trong Dự thảo Luật PCCC và CNCH, điều kiện đảm bảo an toàn phòng cháy cho nhà ở được đề cập tại Điều 16 với các nội dung cụ thể như sau:
- Hệ thống điện, bếp nấu và khu vực thờ cúng cần phải đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy.
- Các chất dễ cháy và nổ phải được đặt cách xa nguồn nhiệt và lửa (nội dung này giữ nguyên theo Điều 17 của Luật PCCC năm 2001, đã sửa đổi năm 2013).
- Cần có phương án thoát hiểm, chuẩn bị các thiết bị phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ phù hợp với tình hình thực tế (được quy định mới).
- Phải tuân thủ tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy đối với nhà ở, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về an toàn phòng cháy (theo quy định mới).
Như vậy, so với quy định hiện hành, Dự thảo đã bổ sung thêm hai điều kiện mới và không đề cập đến quy định tại khoản 9 Điều 1 của Luật Phòng cháy, chữa cháy sửa đổi năm 2013: Các thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố (gọi chung là thôn) phải có quy định và nội quy về phòng cháy chữa cháy, sử dụng điện, lửa và các chất dễ cháy, nổ; dựa trên điều kiện cụ thể để có biện pháp ngăn cháy; phải có kế hoạch, lực lượng, phương tiện, đường giao thông và nguồn nước phục vụ cho công tác phòng cháy chữa cháy.
Đồng thời, Dự thảo Luật PCCC và CNCH mới cũng bổ sung yêu cầu về an toàn phòng cháy cho nhà ở kết hợp kinh doanh, bao gồm: Đảm bảo các điều kiện như đã nêu; có giải pháp ngăn cháy giữa khu vực sinh hoạt và khu vực kinh doanh, cũng như phương án thoát hiểm khi xảy ra hỏa hoạn.
Thứ bảy, đề xuất về phòng cháy chữa cháy trong việc sử dụng điện
Tại Điều 19 của Dự thảo Luật PCCC và CNCH mới yêu cầu cá nhân và hộ gia đình sử dụng điện phải lắp đặt và sử dụng các thiết bị điện đạt tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu an toàn điện. Cần thường xuyên kiểm tra và kịp thời phát hiện, ngăn chặn nguy cơ gây cháy nổ do điện trong suốt quá trình sử dụng.
Luật PCCC hiện tại chỉ đề cập đến việc phòng cháy liên quan đến sử dụng điện, thiết bị và dụng cụ điện với các nội dung như: Nhà máy điện, lưới điện; Thiết kế và thi công lắp đặt hệ thống điện cùng thiết bị điện; Các thiết bị, dụng cụ điện được sử dụng trong môi trường có nguy cơ cháy nổ; Các cơ quan, tổ chức và cá nhân cung cấp điện...
