Dự thảo luật PCCC & CNCH mới nhất 2024 không chỉ là bước tiến pháp lý nhằm cải thiện hiệu quả công tác phòng ngừa và xử lý các tình huống cháy nổ mà còn phản ánh sự đổi mới mạnh mẽ về mặt tổ chức, quản lý và xã hội hóa công tác PCCC tại Việt Nam. Dưới đây là phân tích chuyên sâu về các nội dung mới, với sự liên kết giữa các điểm nổi bật và các thách thức thực tiễn.
1. Tăng cường phạm vi điều chỉnh: Đáp ứng yêu cầu thực tiễn
a. Bổ sung các khái niệm quan trọng
Dự thảo mở rộng phạm vi điều chỉnh, đưa thêm các khái niệm như "cứu hộ", "cứu nạn", "cơ sở dữ liệu PCCC" nhằm chi tiết hóa các quy trình pháp lý:
- Ý nghĩa: Phân biệt rõ vai trò của cứu nạn (bảo vệ tính mạng con người) và cứu hộ (bảo vệ tài sản, phương tiện) giúp lực lượng chức năng chuyên môn hóa nhiệm vụ.
b. Đối phó các nguy cơ mới
Việc cập nhật các khái niệm cũng phù hợp với thực tế gia tăng các tình huống phức tạp như cháy tại chung cư, hầm để xe hoặc trên các phương tiện giao thông hiện đại.
.png)
2. Chú trọng đến công tác quy hoạch và xây dựng
a. Tích hợp tiêu chuẩn phòng cháy vào quy hoạch đô thị
- Đổi mới quy định: Quy hoạch đô thị mới phải bố trí đầy đủ các hạng mục phục vụ PCCC như trụ nước chữa cháy, hệ thống giao thông cho xe cứu hỏa, khu vực thoát hiểm.
b. Kiểm soát công trình cải tạo
Các công trình cải tạo phải đảm bảo tiêu chuẩn phòng cháy ngay cả khi thay đổi công năng:
- Điểm mạnh: Giải quyết bất cập trong quản lý các công trình cũ không đạt tiêu chuẩn.
- Thách thức: Tăng chi phí cho các hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt tại các đô thị với mật độ xây dựng dày đặc .
3. Trách nhiệm rõ ràng của các bên liên quan
a. Cơ quan quản lý
Dự thảo giao UBND cấp tỉnh lập danh sách các cơ sở không đạt chuẩn PCCC, phối hợp với Bộ Công an để đưa ra giải pháp cải thiện. Điểm mới này giảm thiểu tình trạng không thống nhất trong quản lý .
b. Người dân và doanh nghiệp
- Người dân: Bắt buộc trang bị bình chữa cháy, đặc biệt tại các khu vực không có đủ hạ tầng phòng cháy.
- Doanh nghiệp: Được hỗ trợ tham gia xã hội hóa công tác PCCC, bao gồm nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.
.png)
4. Đẩy mạnh xã hội hóa và hợp tác quốc tế
a. Xã hội hóa
Loại bỏ quy định dịch vụ PCCC là ngành nghề có điều kiện nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia, từ đó giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước:
- Lợi ích: Tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp trong nghiên cứu và sản xuất thiết bị chữa cháy hiện đại.
- Thách thức: Cần quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm và dịch vụ .
b. Hợp tác quốc tế
Dự thảo nhấn mạnh việc học hỏi mô hình quản lý từ các nước phát triển, đặc biệt là việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế như NFPA (Hoa Kỳ) hay EN (châu Âu). Đây là bước tiến lớn trong việc nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật PCCC .
5. Chính sách tài chính và hỗ trợ lực lượng
a. Hỗ trợ tài chính
- Cá nhân tham gia CNCH: Được hưởng chế độ bảo hiểm, trợ cấp.
- Trang thiết bị PCCC: Ngân sách riêng được phân bổ để mua sắm và bảo trì các thiết bị hiện đại.
b. Tăng cường nguồn nhân lực
Dự thảo đặt mục tiêu đào tạo chuyên sâu cho lực lượng kiểm tra, nghiệm thu về phòng cháy, giúp giảm thiểu sai sót trong quản lý.

6. Thủ tục hành chính: Đơn giản hóa và minh bạch
Dự thảo đưa ra cơ chế "một cửa liên thông", giúp doanh nghiệp và người dân thực hiện các thủ tục thẩm định, nghiệm thu dễ dàng hơn. Đây là điểm cải tiến lớn nhằm giảm thiểu tình trạng chậm trễ hoặc chồng chéo trách nhiệm.
7. Các điểm cải cách đáng chú ý khác
- Cải thiện hiện trạng các cơ sở cũ: Quy định rõ các biện pháp khắc phục cho công trình hiện hữu không đạt chuẩn, tránh gây lãng phí hoặc khó khăn không đáng có.
Dự thảo luật PCCC & CNCH mới nhất 2024 thể hiện sự đột phá trong cả nội dung và cách tiếp cận, giải quyết các bất cập trong hệ thống pháp luật hiện hành. Việc nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế, xã hội hóa và áp dụng công nghệ là những yếu tố then chốt đưa Việt Nam tiến gần hơn đến một hệ thống PCCC hiện đại, toàn diện.